Postawiony został kolejny krok w kierunku powrotu drzew na Rynek Główny w Krakowie. Domagają się tego mieszkańcy, głosując na właściwy projekt w ramach budżetu obywatelskiego. Teraz do akcji wkraczają naukowcy z Politechniki Krakowskiej, którzy opracują studium wykonalności, projekt i jego wycenę.
– Rynek to wyjątkowe miejsce i taki też charakter ma projekt, o którym dziś rozmawiamy. Łączy on wielowiekowe dziedzictwo i architekturę z potrzebami mieszkańców dotyczącymi zazieleniania miejskiej przestrzeni. W ramach tego zadania będziemy więc, badać, ile drzew i jakiego rodzaju możemy posadzić, tak żeby nie naruszyć historycznej tkanki tego miejsca – mówi Stanisław Mazur – zastępca prezydenta Krakowa.
Profesorowie z Politechniki wchodzący w skład zespołu wezmą pod uwagę uwarunkowania dotyczące gatunków drzew, krajobrazowo-widokowe jak i ochronę historycznej zabudowy i infrastruktury podziemnej.
W pierwszym etapie – w 2024 r. – opracowane zostanie studium wykonalności na bazie wytycznych konserwatorskich w formie rekomendowanej koncepcji rearanżacji zagospodarowania płyty Rynku. To także czas na uzyskanie niezbędnego stanowiska Małopolskiego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków (MWUOZ).
W drugim etapie – w 2025 r. – opracowana zostanie wielobranżowa dokumentacja projektowo-kosztorysowa wraz z otrzymaniem decyzji pozwolenia na budowę dla tego zadania.
Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem drzewa na płycie Rynku pojawią się na przełomie 2025 i 2026 r – informuje magistrat.
Studium wykonalności i dokumentacja projektowa
– Wyjątkowość tego miejsca nie podlega kwestii. O tym, jak bardzo odpowiedzialne stoi przed nami zadanie, świadczy również wybór najwyższej klasy specjalistów z Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, których zadaniem będzie ustalenie, w którym miejscu, w jakiej liczbie i w jakim gatunku będziemy mogli wykonać nasadzenia w Rynku Głównym. Jestem przekonany, że nasza uczelnia może zaoferować miastu najlepsze możliwe wsparcie w podjęciu tej decyzji – zapewnia prof. Andrzej Szarata – rektor Politechniki Krakowskiej.
Zobacz więcej
Naukowcy zostali podzieleni na trzy zespoły projektowe. – Nad zadaniem będziemy pracować zespołowo. Zmierzymy się z trzema zasadniczymi tematami. Pierwszy to historia i rośliny, w ramach którego będziemy oceniać stabilność tych gatunków, które w przeszłości pojawiały się na płycie Rynku, drugi zespół zagadnień to kwestie widokowe, które wynikają z ochrony konserwatorskiej, wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz z regulacji dotyczących parku kulturowego. Trzecia rzecz to sprawy związane z samą płytą rynku oraz muzeum podziemnym, czyli z warstwą bezpośrednio pod ziemią i na ziemi. Analiza tych trzech obszarów da nam możliwość sformułowania pewnych wykluczeń. Trzeba też pamiętać, że wygląd Rynku Głównego zmieniał się w historii. Wiemy ze źródeł, że w 1908 r. rosły tu 172 drzewa, dziś jest ich około sto – wylicza prof. Agata Zachariasz z Politechniki Krakowskiej, członkini zespołu projektowego.
Coraz bliżej realizacji projektu z BO
W edycji budżetu obywatelskiego z 2022 r. jednym ze zwycięskich projektów, który uzyskał duże poparcie głosujących mieszkańców okazał się projekt dotyczący nasadzeń zieleni na Rynku Głównym.
„Chcemy, żeby na Rynek Główny po kilkudziesięciu latach wróciły drzewa. Nasadzenia zapewnią trochę cienia oraz sprawią, że w ciepłe dni plac nie będzie już betonową patelnią, która staje się jednym z najgorętszych miejsc w mieście. Przestrzeń zostanie tak zaaranżowana, aby nie ograniczać przejścia i nadal można było organizować duże wydarzenia. Czas, żeby serce miasta stało się wreszcie zielone!” – argumentował swój wniosek projektodawca, Krzysztof Kwarciak.
Jak twierdzi, założeniem tego zadania jest to, by przywrócić to miejsce mieszkańcom, by większa ilość zieleni zachęcała do przebywania na Rynku Głównym, żeby „Rynek nie był tylko łącznikiem komunikacyjnym”. – Liczę, że będzie to sygnał dla innych miast, by realizować w innych częściach Polski czy Europy także skomplikowane projekty, dostosowujące historyczne centra miast do zmian klimatycznych – zaznacza Krzysztof Kwarciak.
Dotychczasowe działania przygotowawcze
Przypomnijmy, po wybraniu przez mieszkańców w głosowaniu, w budżecie obywatelskim, zadania „Posadźmy drzewa na Rynku Głównym” przeprowadzono ważną debatę, uwzględniającą rys historyczny oraz wydano niezbędne zalecenia, które ukierunkowują rozpoczynające się prace projektowe.
1 marca 2023 r. odbyła się otwarta debata, w które wzięli udział historycy, dendrolodzy, przedstawiciele środowiska konserwatorskiego, naukowego, architekci oraz mieszkańcy.
Z kolei 7 listopada 2023 r. wydano zalecenia konserwatorskie przez MWUOZ celem realizacji projektu.
15 maja 2024 r. podpisana została umowa z Politechniką Krakowską w kwocie przeszło 399 tys. zł w zakresie opracowania kompletnej dokumentacji projektowo-kosztorysowej wraz ze studium wykonalności.
